izlučivanje ekkrina je način egzokrinog izlučivanja, kao što se vrši npr. u žlijezdama slinovnicama. Izlučivanje ekrina oslobađa se egzocitozom bez ikakvog gubitka stanica. Prekomjerna ili nedovoljna proizvodnja ekrinskih sekreta ukazuje na razne primarne bolesti.
Što je izlučivanje ekrina?
Velike znojne žlijezde u području genitalija i pazuha također izlučuju ekrin sekreciju.Žlijezde i stanice slične žlijezdi oslobađaju sekreciju bilo putem endokrinog ili vanjskog sekreta. Egzokrine žlijezde kanaliziraju svoje izlučevine u tjelesnu šupljinu kroz kanale. Ovaj se postupak može provesti u tri različita načina. Tri načina izlučivanja egzokrina su holokrina, apokrina i ekrinska sekrecija.
Izlučuje se i izlučivanje ekrina izlučivanje merokrina a najčešći je način izlučivanja u ljudskom tijelu. Javlja se, na primjer, u žlijezdama slinovnicama i u dijelovima gušterače. U ovom se načinu izlučivanje oslobađa kroz ono što je poznato kao egzocitoza. Pojmovi ekrin i merokrinonska sekrecija danas se rijetko razlikuju. Kada se razlikuju dva oblika, izlučivanje ekkrina može se u najširem smislu opisati kao izlučivanje kanalima, transporterima ili pumpama u apikalnoj membrani plazme bez granula sekrecije u citoplazmi. Suprotno tome, izlučivanje merokrina bilo bi oslobađanje sekrecijskih granula bez gubitka staničnog materijala.
Funkcija i zadatak
Takozvana egzocitoza igra ključnu ulogu u izlučivanju ekkrina. Tijekom egzocitoze, vezikule iz citosola stanice spajaju se s staničnom membranom. Na taj se način oslobađaju tvari pohranjene u vezikulama. Taj proces se obično kontrolira hormonima i tako se stimulira vezanjem hormona na receptore na staničnoj površini.
U ektrinim žlijezdama membrana granula sekrecije se stapa s apikalnom membranom plazme. Na taj se način granule sekrecije otvaraju prema površini. Spojena membrana apsorbira se natrag u citoplazmu putem endocitoze i može se koristiti za daljnje granule.
Endokitoza se odnosi na unos tvarnih tvari u stanici, što se obično događa invazijom ili sužavanjem dijelova stanične membrane. Činjenica da nema gubitaka u stanici s izlučivanjem ekrina jasno razlikuje ekrinski mod od holokrinskog načina u kojem stanice koje izlučuju same postaju sekrecije i tako propadaju.
Ekkrini dio znojnih žlijezda može se navesti kao primjer izlučivanja ekkrina. Svaka znojna žlijezda sastoji se od brojnih stanica žlijezde. Izlučivanje znoja sakuplja se u endoplazmatskom retikulu ovih stanica prije nego što migrira u Golgijev aparat stanica i tamo se priprema. Zajedno s granulama sekrecije, pohranjeni sekret dopire do površine stanice. Granule sekrecije i stanična membrana se tada spajaju i otvaraju. Tijekom ovog otvora izlučevina se ispušta u kanale dotične žlijezde i osoba se počinje znojiti.
Sve u svemu, ljudsko tijelo ima oko dva do četiri milijuna znojnih žlijezda s ekkrinom. Na taj se način također izdvajaju velike znojne žlijezde u području genitalija i pazuha. Izlučivanje ekrina iz ovih žlijezda nije samo uključeno u termoregulaciju, već također stvara zaštitni kiselinski plašt kože i obavlja i detoksikacijske funkcije.
Čak se i izlučivanje sline odvija u režimu ekrine i pod nadzorom je autonomnog živčanog sustava. Slina štiti usnu sluznicu od isušivanja, služi za neutralizaciju kiselina i uključena je u vlastite procese oralne higijene u tijelu. U gušterači se samo dio sekreta treba shvatiti kao ekkrin izlučivanje. Izlučivanje gušterače prvenstveno ispunjava važne funkcije u probavi. U mliječnoj žlijezdi način izlučivanja ekrina također osigurava oslobađanje proteina. Prema tome, izlučivanje ekrina ispunjava mnoge funkcije u ljudskom organizmu.
Ovdje možete pronaći svoje lijekove
➔ Lijekovi za loš zadah i loš zadahBolesti i bolesti
Osobito znojne žlijezde ekrinije mogu biti odgovorne za prekomjernu ili prekomjernu proizvodnju sekreta. U slučaju znojnih žlijezda, nemogućnost stvaranja ekkrinog sekreta poznata je kao anhidroza i može uzrokovati probleme s cirkulacijom, jer znoj više ne može regulirati toplinu. Uzrok pojave može biti povezan sa samim žlijezdama ili disregulacijom živčanog sustava.
Suprotnost nedostatku izlučivanja znoja je hiperhidroza. Ovim vrlo jakim ekrinim sekretom žlijezde ispuštaju puno znoja. Hiperhidroza oboljelih često doživljava kao psihološki stres i može biti simptom različitih primarnih bolesti. Prekomjerna sekrecija zbog psiholoških problema može se dogoditi i pod određenim okolnostima. Skleroterapija hiperaktivnih ekrinih žlijezda može pomoći kod ove pojave.
Zagušenje ekrinskih žlijezda jednako je uobičajeno kao i hiperhidroza. Takve se blokade mogu razviti u nakupljanje sekreta, što dugoročno može dovesti do tumora ili čak apscesa. Ti su tumori obično benigni i poznati su i kao adenomi.
Prekomjerna i pod izlučivanjem mogu utjecati ne samo na znojne žlijezde, već i na sve ostale ekrinske žlijezde. Osobito u gušterači, primarna bolest organa može biti uzrok poremećaja regulacije sekreta. U žlijezdama slinovnica smanjeno lučenje se obično primjećuje kod suhih usta i zubnih bolesti. Ponekad postoje i poteškoće s gutanjem i govorom.
Kao i sve druge ekkrinske žlijezde, same žlijezde slinovnice rijetko su uzrok problema sa izlučivanjem. U većini slučajeva pogrešno usmjerena ekrina izlučuje ukazuje na postojeću primarnu bolest.